Στην αρχαιότητα
Στην αρχαιότητα, βότανα αποκαλούσαν όλα τα φαρμακευτικά φυτά που κατά την μάσηση παρουσίαζαν πικράδα, γλυκάδα ή και αρωματική γεύση. Τις ιδιότητες αυτές, οι πρώτοι άνθρωποι τις απέδιδαν σε μαγικές ικανότητες που είχαν τη δύναμη, όταν εισέλθουν στον οργανισμό ενός πάσχοντος, να τον ανακουφίσουν η και να τον θεραπεύουν από οποιαδήποτε αρρώστια. Σε μερικές περιπτώσεις ο λαός μεταχειρίζεται για τα βότανα ειδικές λέξεις, όπως «δεν βρίσκω βοτάνι για να γιάνω τις πληγές μου», που δείχνει τη σπουδαιότητα που τους αποδιδόταν.
Αλλού πάλι συναντάμε την ονομασία των βοτάνων με τις σύνθετες λέξεις: θερμοβότανο, που χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που ο ασθενής έχει πυρετό, η Μυρμηγκοβότανο που χρησιμοποιείται για τις διαφορές δερματικές εκβλαστήσεις, σερνικό – βότανο, που το λαμβάνουν οι εγκυμονούσες γυναίκες που επιθυμούν να κάνουν αγόρι, χελωνοβότανο, που το χρησιμοποιούν στις χοιραδώσεις και αλλά. Βότανα επίσης θεωρεί ο λαός κάθε φυτό στο οποίο από πρόληψη αποδίδονται μαγικές δυνάμεις, όπως λ.χ. το Βοτάνι της Αγάπης, το Βοτάνι για το μάτι. Στα αρχεία των διαφορών φαρμακευτικών εγκυκλοπαιδειών πολλοί βοτανοσυλλέκτες προσπάθησαν να περιβάλουν τη συλλογή των βοτάνων με μυστήρια καθώς και με μέσα και συνήθειες γεμάτες από μία αποπνικτική μαγεία, γιατί, κατ” αυτόν τον τρόπο έπαιζε ρόλο και ο δόλος, γι’ αυτό και απομάκρυναν με πειστικότητα κάθε ακατατόπιστον από την πραγματικότητα και του ανέπνεαν με την έγνοια και τον φόβο. Λ.χ. διέδιδαν πως για να έχουν δύναμη τα βότανα, πρέπει να συλλέγονται τη νύχτα και μάλιστα τα μεσάνυχτα, τις σκοτεινές βραδιές, με άδειο η γεμάτο φεγγάρι, κάνοντας έτσι τους αφελείς να πιστεύουν πως η συγκομιδή τους πρέπει να γίνει στα σταυροδρόμια η σε πυκνές δασώδεις περιοχές, γιατί τότε ήταν άφθονα και δραστικά. Έτσι βέβαια ήταν και πιο επικερδή γι” αυτούς.
Άλλες φορές πάλι οι βοτανοσυλλέκτες προσπαθούσαν να εμπνεύσουν στον κόσμο τον φόβο, λέγοντας πως εκείνος που θα τολμούσε χωρίς να γνωρίζει ορισμένα μυστικά, να μαζέψει θεραπευτικά βότανα, θα τιμωρούταν από τις κακές δυνάμεις με θάνατο. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο τρόπος που έβγαζαν τον Μανδραγόρα. Για να βγάλουν την ρίζα του οι συλλέκτες πήγαιναν νύχτα με φεγγάρι και αφού έβρισκαν το μέρος που ήταν το φυτό, έδεναν στην ούρα ενός σκυλού τη ρίζα του, αφού προηγουμένως είχαν παραμερίσει τα γύρω χώματα και εν συνέχεια χτυπούσαν τον σκύλο, ο οποίος φεύγοντας τραβούσε φυσικά και την δεμένη ρίζα του Μανδραγόρα.
Μυθολογικά ο μανδραγόρας οφείλεται στην τρίτη κατά σειράν από τις Μοίρες, την Άτροπο, που κατά την ελληνική μυθολογία κρατούσε ένα ψαλίδι και έκοβε το νήμα της ζωής, δηλ. καθόριζε κατά τη στιγμή της γέννησης, πόσο θα ζήση και πότε θα πεθάνει κάθε άνθρωπος που έρχεται στον κόσμο, πράγμα το οποίο μας δηλώνει την τοξικότητα του φυτού.
Ιστορία
Τα φυτά αποτέλεσαν, μαζί με άλλες οργανικές και ανόργανες ουσίες, την βάση της θεραπευτικής, η οποία στηριζόμενη στην μακρόχρονη εμπειρία, δρούσε με αντικειμενική επίδραση στην νόσο, χωρίς να αποκλείεται και η αυθυποβολή της προσωπικότητας του θεραπευτή. Κάτι που συμβαίνει ακόμα και στις μέρες μας. Πασίγνωστα ήταν τα μεγάλα μαντεία – θεραπευτήρια της αρχαιότητας στον Ελλαδικό χώρο, με επικεφαλής τα Ασκληπιεία. Αναφορές σε φυρό με θεραπευτική χρήση δίδονται αρχικά από την Rigveda (4500-1600 π.Χ.) οπού ο «θεραπευτής» Characa αναφέρει 50 ομάδες φυτών και ο Sushraia, 750 φυτά σε 37 ομάδες. Στην Κίνα, το 2953 π.Χ., ο Fu ilsi, θεωρείται πρωτοπόρος.
Στην Ελλάδα
Οι Έλληνες έχουν τον Αριστοτέλη με 500 περίπου φάρμακα στην «Ιστορία των Φυτών». Ο πατέρας της Ιατρικής ο Ιπποκράτης ο Κώος (460-337 π.Χ.) στα συγγράμματα του αποδίδονται στην εμπειρία του, αναφέρει 400 δείγματα φαρμακευτικών ουσιών από φυτά. Μετά είναι ο Ερέσιο Τύρταμο, τον πασίγνωστο Θεόφραστο (372-287 π.Χ.). στο βιβλίο του «Περί Φυτών Ιστορίαι», που σώζεται, θεμελιώνονται οι βάσεις της βοτανικής. Μάζευε από παντού πληροφορίες και στα 450 φυτά που περιγράφει, αναφέρει και τις φαρμακευτικές του εφαρμογές [1]. Ο Διοσκουρίδης (Κιλικία 1ος μ.Χ. αι.) θεωρείται ο «θεμελιωτής της φαρμακολογίας». Οι γνώσεις του για την θεραπευτική δράση των φυτών, δεν ξεπεράστηκαν για αιώνες. Ο άλλος μεγάλος γιατρός της αρχαιότητας, ο Γαληνός (129-199 μ.Χ.) παρασκεύασε τα φυσικά θεραπευτικά σχήματα, που ονομάστηκαν «Γαληνικά σκευάσματα» που ίσχυαν έως τον 18α αι. Συνέγραψε 300 περίπου βιβλία, σε ένα από τα οποία τα φυτά με αλφαβητική σειρά.
Στην Κίνα και τους Άραβες
Η κινεζική φαρμακοποιία Pen Tsao περιλαμβάνει χιλιάδες συνταγές. Ο Shen Nong Ben Cao Jin (250 μ.Χ.) έχει γράψει 40 τόμους Κινεζικής Ιατρικής. Ο Li Shizen έγραψε την φαρμακοποιία Ben Ca Cang Mu, στα 1596, με 1894 συνταγές. Η Αραβική Ιατρική, συνέχεια της Αρχαίας Ελληνικής, έχει τον Ali Ibu Rabban al Tabri (782-855 μ.Χ.) που έγραψε το Firdous al Hikman, σε 7 μέρη με φάρμακα και τοξικές ουσίες. Ο χειρουργός Ibne Zakarya (835-932 μ.Χ.) έγραψε 250 βιβλία. Στον Kitab al Hawi, περιέχει αρκετά φυτά και την χρήση τους από την Ελληνική-Αραβική ιατρική. Τελικά έχουμε τον Abu Ali-Hussain Ibn Slna, τον πασίγνωστο Αβικέννα, της Ελληνο-Αραβικής ιατρικής σχολής. Το βιβλίο του «Κανών» περιέχει 1.000 περίπου φυτά. Έγραψε και αλλά βιβλία σχετικά με φαρμακευτικά φυτά.
Περιβαλλοντική Ομάδα
Για καλύτερη θέαση της σελίδας, αποφύγετε τον Internet Explorer